Ülkemizde organik tarıma 1980’li yılların ortalarından itibaren Avrupalı organik tarım firmalarının öncülüğünde sözleşmeli tarım sistemi ile ihracata yönelik olarak kuru üzüm,kuru incir,kuru kayısı ve fındık üretimiyle başlanmıştır.İlk olarak Manisa Tekelioğlu Köyünde organik tarım faaliyeti 1986 yılında muhtarlığın belirlediği alanda örnek organik ürün yetiştirilmesiyle başlamıştır.1986 yılında ilk organik kuru üzüm üretimi projesi hayata geçmiş,bunu 1987’de organik incir projesi takip etmiştir.Hukuki ve kurumsal düzenlemeler bağlamında ,Türkiye’de organik tarım sektörünü 3 ayrı dönemde inceleyebiliriz.
Birinci dönemde (1984-1993) herhangi bir ulusal hukuki düzenleme yoktur.Ülkemiz organik tarımla yeni yeni tanışmaktadır ve üretim ithalatçı ülkelerin kurallarına göre sürdürülmüştür.
İkinci dönemde(1994-2002),yönetmelik düzeyinde bir takı gelişmeler yaşanmış ve bu dönemde organik tarım faaliyetleri özellikle Ege bölgesinde gelişmeye ve yaygınlaşmaya başlamıştır.
Üçüncü dönem ise 2003’den günümüze kadar gelen dönemdir ve 03 aralık 2004’de Organik Tarım Kanunu yayımlanmış ve bunu 10 Haziran 2005’de yürürlüğe giren Organik Tarımın Esasları ve Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik takip etmiştir.
İlerleyen yıllarda ürün yelpazemizde genişlemeler olmuş ; sert kabuklu ve kuru meyveler,dondurulmuş meyve ve sebzeler ,yaş meyve ve sebzeler,baharat ve bakliyat üzerine de üretim ve ihracatımız başlamıştır.Bunların yanısıra gülsuyu,gülyağı,zeytinyağı,pamuk ve tekstil ürünleri üretim ve ihracatı da hız kazanmıştır.
Organik pamuk üretiminin artmasıyla organik tekstil sektörü giderek önem kazanmış olup,son yıllarda organik ürün yelpazesine organik bebek teksitli,havlu,ev tekstili ve yatak da eklenmiştir.Organik bebek mamaları,bebek giysileri,oyuncak ve bebek kozmetiklerine olan talep,özellikle 0-12 aylık bebekleri olan anne babaların hassasiyeti nedeniyle yurtdışında olduğu gibi yurtiçinde de giderek artmaktadır.
TÜİK verilerine göre 2011 yılında organik tarım geçiş süreci dahil toplam ürün sayımız 225,toplam çiftçi sayımız 42,460,organik tarım yapılan toplam alan 614,618 ha ve toplam üretimimiz 1,659,543 tondur.Ülkemizde organik tarım yapan çiftçi sayımız her geçen gün artmaktadır.
ORGANİK GIDA ÜRETİMİ NEDEN ARTTI ?Tüketicilerin gıda güvenliği ile ilgili endişeleri
– Pestisit
– Antibiyotik
– Hormonlar
– GDOGeleneksel tarımın çevreye etkileriTeşvik eden devlet politikalarıTeşvik eden mevzuat
Türkiye’de marketlerden alışveriş yapan tüketiciler 4 gruba ayrılırTürkiye’de marketlerden alışveriş yapan tüketiciler 4 gruba ayrılır:Temelde fiyata duyarlıdır.Pek çok organik ürün %30-40 daha pahalıdır.Populasyonun %15’i sağlığına duyarlı ve bu ürünleri alma isteğinde olan grubu oluşturmaktadır.Hipermarketlerde organik kioskların açılması benimsenmekte,ancak tüketicinin eğitime ihtiyacı olduğuna inanılmaktadır.Pek çok tüketici halen ürünlerinin zaten sağlıklı olduğuna inanmaktadır.Kentlerde yaşayan pek çok aile bazı temel gıdaları doğup büyüdükleri kırsal kesimlerden getirtmektedir.
| Yıl | Ürün sayısı (Adet) | Çiftçi sayısı (Adet) | Çiftçi sayısı (%) | Alan (Hektar) | Alan (%) | Üretim (Ton) | Üretim (%) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2005 | 205 | 14401 | – | 203811 | – | 421934 | – |
| 2006 | 203 | 14256 | -1,0 | 192,789 | -5,4 | 458095 | 8,6 |
| 2007 | 201 | 16276 | 14,2 | 174283 | -9,6 | 568128 | 24,0 |
| 2008 | 247 | 14926 | -8,3 | 166883 | -4,2 | 530224 | -6,7 |
| 2009 | 212 | 35565 | 138,3 | 501641 | 200,6 | 983715 | 85,5 |
| 2010 | 216 | 42097 | 18,4 | 510033 | 1,7 | 1343737 | 36,6 |
| 2011 | 225 | 42460 | 0,9 | 614618 | 20,5 | 1659543 | 23,5 |
Kaynak: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı
(1) Doğal toplama alanları dahildir.
İhracatımızın yöneldiği ülke sayısı ise 32’ye ulaşmıştır.Almanya, Fransa, İtalya, İngiltere, Danimarka ve Hollanda gibi AB ülkeleri en önemli ihraç pazarlarımızı oluşturmaktadır.En fazla ihraç edilen organik ürünlerimiz dondurulmuş meyveler, kuru üzüm ve kuru kayısıdır. Aynı zamanda organik pamuk ,organik nohut ve mercimek ihracatımızda dikkat çekici bir yer edinmiştir.
Karadeniz bölgemize has fındık ,organik tarım metoduyla da üretilmek suretiyle yeni bir ihracat alanı elde etmiş ve bu yerini istikrarlı bir şekilde korumaktadır.
Her ne kadar ülkemiz organik ürün ihracatınında önemli bir yere sahip olsada bir miktar organik ürün ithalatımız da vardır.Çek Cumhuriyeti, Polonya, Almanya, Belçika ve İsveç gibi ülkelerden çocuk maması, makarna, ekmek, çikolata, konserve, reçel, çay çeşitleri ve hayvansal ürünler ithalatı gerçekleştirilmektedir.